เมื่อพูดถึงสวนไทยหลายๆคนคงจะเริ่มขมวดคิ้วเพราะคิดไม่ออกว่าสวนไทยนั้นเป็นอย่างไร แต่ถ้าย้อนมองกลับไปที่บ้านเรือนไทยที่ยกใต้ถุนสูงจะเห็นลักษณะของสวนที่ชัดเจนอย่างหนึ่งก็คือ "สวนกระถาง" บนนอกชาน เจ้าของบ้านมักจะเลือกไม้ผล ไม้ดอก และไม้ใบนานาชนิดมาปลูกลงในกระถางเครื่องเคลือบอันสวยงามเพื่อตั้งอวดให้แขกไปใครมาได้เห็น พร้อมๆกับสร้างบรรยากาศความรื่นรมย์กับให้บ้าน ไม้ดัดก็เป็นงานศิลปะอีกชิ้นหนึ่งที่มักจะอยู่คู่กับสวนไทยมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย นอกจากนี้ยังมีอ่างบัว อ่างปลา และนกน้อยในกรงช่วยสร้างความมีชีวิตชีวาให้กับสวนได้ไม่น้อย รอบๆบ้านมักจะปลูกไม้ใหญ่ให้ร่มเงาสร้างความร่มรื่นให้กับตัวบ้าน พืชพรรณที่นำมาปลูกมักมีจุดประสงค์เพื่อการใช้งานนอกเหนือไปจากความสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นไม้ผล เช่นมะม่วง ขนุน ชมพู่ หรือไม้ที่ให้ประโยชน์สารพัดเช่น มะพร้าว และกล้วย เป็นต้น สมุนไพรและพืชผักสวนครัวเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่มักจะอยู่คู่กับสวนไทยไม่มีขาดทั้ง ตะไคร้ ขิง ข่า พริก มะกรูด มะนาว ฯลฯ
จุดที่น่าสนใจที่ซ่อนอยู่ในสวนไทยก็คือความเชื่อ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของไม้มงคลและไม้ต้องห้าม การปลูกไม้ตามทิศ หรือความเชื่อเรื่องเจ้าที่ สิ่งศักดิ์สิทธิซึ่งคอยพิทักษ์ปกป้องสถานที่ ความเชื่อเหล่านี้มีผลต่อรูปแบบสวนอยู่พอสมควร ที่เห็นได้ชัดเจนคือ การตั้งศาลพระภูมิและศาลเจ้าที่จนกลายเป็นองค์ประกอบหนึ่งของสวน รวมไปถึงการปลูกพืชบางชนิดในตำแหน่งคล้ายๆกัน เช่น นิยมปลูกมะยมและยอไว้หน้าบ้านเนื่องมาจากความเชื่อที่ว่าผู้อยู่อาศัยในบ้านจะมีผู้คนเยินยอ เป็นที่นิยมชมชอบ ส่วนขนุนปลูกไว้หลังบ้านเพื่อจะได้ มีคนคอยสนับสนุนอยู่ตลอด เป็นต้นส่วนสวนในวังมักจะแสดงออกถึงอิทธิพลจากต่างชาติที่เข้ามาติดต่อกับไทย ไม่ว่าจะเป็นสวนขวาในสมัยรัชกาลที่สองที่สร้างเขาก่อและขุดสระน้ำอย่างสวนจีน หรือสวนแบบทางการบริเวณหน้าพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ซึ่งทำสนามหญ้าเป็นปาร์แตร์ง่ายๆอย่างอังกฤษผสมกับการปลูกไม้ดัดของไทย แต่ในวังก็ยังคงมีการปลูกไม้ผลและไม้ดอกเพื่อไว้ใช้งานอย่างในสวนบ้านสามัญชน นอกจากนี้ภายในวังยังมีการวางงานประติมากรรมรูปสัตว์ในเทพนิยายประดับประดาเพื่อสร้างบรรยากาศแห่งสวรรค์ ตามความเชื่อ "เทวราชา" ที่รับมาจากขอม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น